Zapraszamy kapelanów do zapoznania się z artykułem na temat posługi kapelanów, autorstwa ks. Tomasza Wielebskiego, opublikowanym na łamach czasopisma: HOMO VIATOR, Człowiek-duszpasterstwo-Kościół. Od pielgrzymki do ekologii, pod red. J. Brusiło, Kraków 2022, s. 315-366.
W środę 7 grudnia br., w godzinach 19.30-21.00, odbędzie się kolejne, 19 webinarium dla kapelanów szpitalnych, hospicyjnych i domów pomocy społecznej w ramach programu „Bądź przy mnie”. Tematyka będzie poświęcona aspektom prawnym udzielania sakramentu namaszczenia chorych. Kapelani, którzy poraz pieleszy pragną uczestniczyć w spotkaniu są proszeni o zgłoszenie swojego uczestnictwa na adres: spotkania_ptodm@mp.pl. Kapelanom zostanie przesłany link do spotkania na platformie Zoom. Uczestnictwo w szkoleniach kończy się uzyskaniem certyfikatu dla kapelanów wydane przez Polskie Towarzystwo Opieki Duchowej w Medycynie. Materiały z poprzednich webinariów dostępne są na stronie: https://ptodm.org.pl/webinaria-kapelani
Brytyjski lekarz, praktykujący katolik, dr Richard Scott obronił prawo do oferowania duchowego wsparcia pacjentom w Wielkiej Brytanii. Do Naczelnej Rady Lekarskiej wpłynęły donosy, dotyczące jawnej, pro-religijnej postawy doktora Scotta. Zbadawszy sprawę Rada orzekła, że nie naruszył jej wytycznych oraz że: „dyskusja o wierze podczas konsultacji nie jest zabroniona”.
Sprawa dr Scotta ponownie wywołała pytania o możliwość jawnego wyznawania swojej wiary w miejscu pracy. Dr Richard Scott jest lekarzem rodzinnym, z blisko 30-letnim stażem, pracuje w jednej z przychodni w Kent. „W postępowaniu z pacjentami w kwestii oferowania im duchowego wsparcia nie wykroczyłem nigdy poza granice wskazań Rady Lekarskiej” – stwierdza medyk.
„Jeśli czytasz je poprawnie, pozwalają one i zachęcają do rozmowy z pacjentami na temat religii w sytuacji, gdy taka rozmowa może być pomocna” zauważył w rozmowie z agencją Press Association. Mimo wszystko dwukrotnie otrzymał oficjalne ostrzeżenia ze strony pracodawcy, w których zagrożono mu zwolnieniem, jeśli nie zmieni podejścia do pacjentów. Drugie ostrzeżenie przyszło, kiedy w BBC opowiedział o tym, jak stara się pomagać swoim pacjentom, zwracając ich uwagę na Jezusa Chrystusa i na umocnienie, płynące z praktykowania wiary chrześcijańskiej. Jak mówił: proponował opiekę duchową mniej więcej jednemu na 40 pacjentów i zdecydowana większość osób, którym zaoferował wsparcie modlitewne, skorzystała z tej oferty.
„Kwestie wiary poruszałem dopiero po uzyskaniu zgody pacjenta. Dzieliłem się swoim osobistym doświadczeniem, tym że na własnej skórze przekonałem się, że wiara w Jezusa pomogła mi i dlatego mogę to samo zaproponować pacjentowi. W żadnym momencie nie dano mi do zrozumienia, że ktoś poczuł się urażony lub że chce przerwać rozmowę. Gdyby tak było, natychmiast byśmy ją zakończyli” – mówił w wywiadzie dla Christian Concern, adwokackiej grupy, która broni praw do wyznawania wiary w przestrzeni publicznej czy właśnie w miejscach pracy.
„Na dobre samopoczucie wpływają czynniki fizyczne, psychiczne i duchowe, a więc konieczne jest, aby niektórzy pacjenci przyjrzeli się swoim problemom egzystencjalnym w sposób, którego nie zapewnia standardowa medycyna zachodnia. Niektórzy ludzie desperacko potrzebują pomocy i mogę podać wiele przykładów osób, którym pomogłem poprzez opiekę duchową – co odbywa się w moim wolnym czasie i za pełną zgodą pacjentów” – powiedział agencji prasowej Press Association.
Do ugody doszło po tym, kiedy dr Scott zadeklarował wolę wejścia na ścieżkę sądową w obronie swoich przekonań. Wreszcie NHS England wydała oświadczenie, że może oferować modlitwę i modlić się z pacjentami, jeśli nie przekroczy wytycznych Naczelnej Rady Lekarskiej. Ponadto musi wziąć udział w jednodniowym kursie, dotyczącym granic zawodowych w praktyce lekarskiej.
Dr Richard Scott zaapelował do chrześcijan, by nie ukrywali w życiu zawodowym swojej przynależności do Kościoła, ale dzielili się swoją wiarą z odwagą i konsekwencją. Po ugodzie z NHS England, dzięki której między nim, a pracodawcą nie dojdzie do sądowego starcia, dr Scott m.in. powiedział, że chrześcijanie są coraz bardziej „spychani na margines ze względu na swoją wiarę”, ale nie powinni ulegać zastraszaniu przez organizacje zawodowe.
„Chciałbym, aby chrześcijanie w tym kraju zahartowali się na tego typu sytuacje w ich życiu. Modlitwa jest czystym dobrem, ma ogromny wpływ na zdrowie ludzi i nie powinna budzić kontrowersji. Walczyłem o nią, ponieważ chcę zachęcić innych chrześcijan do dzielenia się swoją wiarą w miejscu pracy, kiedy jest to istotne”. Zapytany przez Catholic News Agency, czy nadal będzie oferował swoim pacjentom duchową opiekę, dr Scott odpowiedział, że tak.
W wielu krajach trwa debata na temat dopuszczalności eutanazji. Instytut Ordo Iuris przygotował raport na ten temat, w którym przedstawia uwarunkowania prawne dotyczące tej kwestii oraz konsekwencje, jakie powoduje legalizacja eutanazji.
pixabay.com
W wielu krajach trwa debata na temat dopuszczalności eutanazji. Skracanie życia chorych zostało zalegalizowane m.in. w Holandii, Belgii, Francji czy Szwajcarii. W Polsce eutanazja jest traktowana jako zabójstwo zagrożone karą do 5 lat pozbawienia wolności. Instytut Ordo Iuris przygotował raport na ten temat, w którym przedstawia uwarunkowania prawne dotyczące tej kwestii oraz konsekwencje, jakie powoduje legalizacja eutanazji.
– Raport, który publikujemy to zaczyn merytorycznego badania tego tematu. Widzimy, że w Polsce otwierana jest debata nad tym zagadnieniem. Chcemy, żeby dyskusja nie opierała się wyłącznie na emocjach, ale na merytorycznym i pogłębionym zbadaniu tej tematyki – podkreślił adwokat Jerzy Kwaśniewski, prezes Ordo Iuris.
Autorzy publikacji wskazują, że eutanazja dzieli się na czynną (pośrednią i bezpośrednią) oraz bierną. Eutanazja czynna polega na aktywnym pozbawieniu życia człowieka przez lekarza poprzez podanie substancji powodującej zgon (eutanazja bezpośrednia) albo podaniu pacjentowi środków przeciwbólowych takiego rodzaju i w takich ilościach, które mogą doprowadzić do śmierci (eutanazja pośrednia). Z kolei istotą eutanazji biernej jest zaniechanie czynności ratujących/podtrzymujących życie pacjenta, a śmierć następuje w takich sytuacjach na skutek choroby na którą cierpi pacjent. Co istotne, zabójstwo eutanatyczne należy odróżnić od uzasadnionego etycznie zaniechania uporczywej terapii, która oznacza stosowanie procedur medycznych przedłużających umieranie pacjenta i wiążących się z jego nadmiernym cierpieniem. Przerwanie terapii uporczywej nie obejmuje jednak podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych oraz karmienia i nawadniania, które zaliczają się do podstawowych elementów opieki paliatywnej.
Unia Europejska nie posiada kompetencji do ingerowania w systemy opieki zdrowotnej państw członkowskich. Dotyczy to zarówno kwestii dostępu do eutanazji, jak i – analogicznie – aborcji. W ostatnim czasie wyrok w sprawie dotyczącej zabójstwa eutanatycznego wydał jednak Europejski Trybunał Praw Człowieka. W 2012 r. 64-letnia Belgijka zdecydowała się na eutanazję z powodu depresji. Jej rodzina została o tym poinformowana po fakcie. Syn kobiety uznał, że działanie lekarzy stanowiło pogwałcenie prawa jego matki do życia oraz naruszenie jego prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Trybunał w Strasburgu oddalił jednak skargę mężczyzny, utrzymując, że prawo do życia nie wyklucza legalizacji eutanazji.
W raporcie Ordo Iuris przedstawiono przepisy dotyczące tego zjawiska, obowiązujące w różnych krajach europejskich. Przykładowo, w Holandii w 2001 r. przyjęto ustawę „o kontrolowaniu postępowania przy zakończeniu życia na prośbę i pomocy w samobójstwie. W tym kraju możliwa jest też eutanazja osób niepełnoletnich, nawet od 12. roku życia (za zgodą rodziców). Podobne rozwiązania obowiązują w Belgii. W obu tych krajach, wbrew obowiązującemu prawu, dochodzi też do eutanazji niemowląt, co jednak nie jest piętnowane przez organy ścigania. Spośród państw europejskich za najbardziej liberalne w kwestii dostępu do eutanazji (szczególnie tzw. wspomaganego samobójstwa)uznaje się Szwajcarię. W kraju tym szeroko rozwinęła się „turystyka eutanazyjna”, z której wielokrotnie korzystali obywatele krajów, w których eutanazja pozostaje nielegalna.
We Francji dopuszczalna jest natomiast eutanazja bierna. Głośnym wydarzeniem, które wpłynęło na debatę publiczną w tym kraju była sprawa Vincenta Lamberta. W 2008 r. uległ on wypadkowi na motocyklu. Od tamtego czasu pozostawał w stanie minimalnej świadomości, był karmiony oraz pojony. W 2019 r. sąd nakazał odłączenie go od aparatury podtrzymującej życie, mimo deklaracji ze strony najbliższych Lamberta, którzy wyrazili chęć opieki nad nim. Ostatecznie, mężczyzna został odłączony od karmienia i nawadniania, w wyniku czego zmarł po trwającej 9 dni agonii.
Natomiast w Polsce eutanazja stanowi tzw. uprzywilejowany typ zabójstwa, penalizowany (uznany za zabroniony) przez art. 150 Kodeksu karnego. Za przestępstwo to grozi kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Eutanazji zakazuje również art. 30 Kodeksu Etyki Lekarskiej.
W przygotowanym raporcie Instytut wskazuje także na skutki legalizacji zabójstwa eutanatycznego w krajach, w których to nastąpiło. Dopuszczenie tego procederu prowadzi do stopniowego rozszerzania przesłanek umożliwiających pozbawianie życia pacjentów i obejmowania nimi coraz szerszych grup chorych. W sposób nieunikniony skutkuje zahamowaniem rozwoju opieki paliatywnej nad pacjentami w końcowym etapie życia. Opieka ta, zachowując troskę o godność umierającego człowieka, niesie pacjentom ulgę w doświadczanym przez nich wielowymiarowym cierpieniu.
– Wobec wkraczającej do Polski debaty na temat eutanazji należało ukazać prawdziwe jej oblicze, z którym mierzą się już społeczeństwa Europy Zachodniej. Przytoczone w raporcie przykłady skracania życia ludzkiego na podstawie źle pojmowanego współczucia, ilustrują jak wielkie zagrożenie w szczególności dla ludzkiej godności niesie ze sobą legalizacja eutanazji – zaznaczyła radca prawny Katarzyna Gęsiak, dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris.
Po raz drugi, w tym roku w niedzielę 24 lipca, obchodzony będzie ustanowiony przez papieża Franciszka Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych. Z tej okazji w wielu miejscowościach w Polsce odbędą się koncerty, festyny międzypokoleniowe, Msze św. i modlitwy w intencji osób starszych.
Sanktuarium Świętej Rodziny w Lublinie (ul. Jana Pawła II 11) zaprasza w niedzielę 24 lipca o godz. 10.00 na uroczystą Mszę św. z okazji Światowego Dnia Dziadków i Osób Starszych. Eucharystii będzie przewodniczył bp Adam Bab. Po Mszy św. odbędzie się spotkanie integracyjne w Domu Akcji Katolickiej.
Dzień Dziadków odbędzie się ponadto w Sanktuarium Matki Bożej Licheńskiej. W programie od godz. 10.00 dla seniorów zwiedzanie sanktuarium, zwiedzanie apartamentów papieskich i muzeum, różaniec w intencji dzieci, w południe Msza św. w bazylice ze specjalnym błogosławieństwem dla osób starszych oraz popołudniu na placu przed dzwonnicą naprzeciw domu pielgrzyma „Betlejem” – śpiewane życzenia, festiwal ciasta przygotowany przez Koła Gospodyń Wiejskich i prezentacje klubów seniora.
Na obchody II Światowego Dnia Dziadków i Osób Starszych w Kietrzu zapraszają pallotyni z Kietrza i Ruch Szensztacki w Polsce. W programie o godz. 16.00 Eucharystia w intencji dziadków i osób starszych w kościele pw. św. Tomasza Apostoła, a godzinę później nieszpory maryjne w kaplicy Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej połączone z uczczeniem relikwii bł. Richarda Henkesa, a potem upominek od Ruchu Szensztackiego dla seniorów. O 17.45 zaplanowano występ Zespołu Pieśni i Tańca „Chludowianie” i otwarcie Międzypokoleniowego Festynu Rodzinnego w amfiteatrze przy probostwie w Kietrzu. Z kolei wieczorem (19.15) –występ Zespołu Regionalnego „Maszkety” oraz losowanie niespodzianek, w tym samym miejscu.
II Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych odbędzie się także w katedrze pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzeszowie. O godz. 15.00 sprawowana będzie Msza św. w intencji seniorów pod przewodnictwem bp. Jana Wątroby, poprzedzona wykładem „W rodzinnym domu wszystko się zaczyna…”. O godz. 16.00 zaplanowano koncert okolicznościowy „Kocham Polskę” w wykonaniu Zespołu Wokalnego „Soul” z Sanoka.
Organizatorami wydarzenia są: Pełnomocnik Wojewody Podkarpackiego ds. Rodzin i Seniorów oraz Rada Ruchów, Stowarzyszeń i Fundacji Katolickich Diecezji Rzeszowskiej.
Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych został ustanowiony w ubiegłym roku przez papieża Franciszka. Jest on obchodzony w lipcu, w niedzielę, która przypada najbliżej liturgicznego wspomnienia dziadków Pana Jezusa – jak określa się św. Joachima i Annę, rodziców Maryi. W tym roku obchody te odbędą się 24 lipca.
Hasłem II Światowego Dnia Dziadków i Osób Starszych są słowa „Wydadzą owoc nawet i w starości (Ps 92, 15)”. Katolicy na całym świecie, którzy chcą tego dnia włączyć się w modlitwę Kościoła powszechnego w intencji osób starszych, zaproszeni są do organizowania wspólnych nabożeństw w swoich parafiach i wspólnotach, a także do odwiedzania osób starszych i samotnych – za co tego dnia można uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami.
STANOWISKO KATOLICKIEGO STOWARZYSZENIA LEKARZY POLSKICH WOBEC PROABORCYJNEJ REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO z dnia 7 lipca 2022 r., „w sprawie decyzji Sądu Najwyższego USA o uchyleniu prawa do aborcji w Stanach Zjednoczonych oraz konieczności ochrony prawa do aborcji i zdrowia kobiet w UE”
Z radością i uznaniem przyjęliśmy decyzję Sądu Najwyższego USA, który w dniu 24 czerwca 2022r., uznał wyrok Roe vs. Wade za niezgodny z konstytucją Stanów Zjednoczonych, czym dał narodowi amerykańskiemu możliwość zwiększenia skutecznej ochrony ludzkiego życia od momentu poczęcia. Po przyjęciu tej decyzji przez Sąd już w ponad 20 stanach weszły w życie przepisy zakazujące aborcji i to w zakresie szerszym niż w Polsce. Są zapowiedzi, że w najbliższych tygodniach w kolejnych stanach aborcja będzie zakazana lub poważnie ograniczona. Nadzieję budzi widoczna w Stanach Zjednoczonych oraz innych krajach tendencja do zamykania klinik aborcyjnych.
Liczba urodzeń dramatycznie spada w wielu krajach na świecie. Dzietność kobiet w Polsce wynosi 1,4, w całej Europie 1,5 a w Stanach Zjednoczonych 1,7. Dla odbudowy pokoleń, które odchodzą dzietność kobiet powinna wynosić co najmniej 2,1. Strategie walki z kryzysem demograficznym, powinny być nakierowane na ochronę każdego życia, oferowanie kobietom wsparcia przez profesjonalne poradnictwo, rozwój ośrodków adopcji a także politykę prorodzinną. Jest to wpisane w kulturę i tradycję Europy opartych o wartości chrześcijańskie. Działania podjęte w ostatnim czasie w Polsce, w tym wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r., znoszący dopuszczalność aborcji eugenicznej w Polsce, pozwolił ocalić wiele poczętych dzieci i ich rodzin.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 lipca 2022 r., potępiająca decyzję niezależnego i znajdującego się poza Europą Sądu Najwyższego USA z dnia 24 czerwca 2022, jest atakiem na zwiększoną ochronę niewinnego życia nienarodzonych w Stanach Zjednoczonych. Podobnie jak Rezolucja tego Parlamentu z 11 listopada 2021 r. odnosząca się do sytuacji w Polsce i wzywająca do „szybkiego i pełnego zagwarantowania dostępności usług aborcyjnych” oraz „zapewnienia dostępu do tych usług wszystkim kobietom i dziewczętom”.
W dniu 28 czerwca 2021r. Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Polskich opublikowało krytyczne stanowisko wobec Rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 24 czerwca 2021 r. „o zdrowiu seksualnym i reprodukcyjnym”, opracowanej na bazie tzw. „Raportu Matica”, wzywającej wszystkie kraje Unii do zagwarantowania, by aborcja na życzenie była legalna we wczesnej ciąży, a w razie potrzeby – również w późniejszym okresie. Wdrożenie w Polsce jej założeń spowodowałoby poważne zagrożenie dla życia polskich dzieci, zdrowia matek i rodzin, wolności sumienia personelu medycznego i jakości opieki medycznej. Celem tego raportu było zdefiniowanie aborcji jako „prawa człowieka” i zniesienie wszelkich ograniczeń w dostępie do niej w poszczególnych państwach członkowskich.
W trosce o życie i zdrowie dzieci, matek i o sytuację polskich i europejskich rodzin publicznie wyrażamy nasz protest wobec treści rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 7 lipca 2022 r. Uważamy ją za społecznie szkodliwą, niezgodną z podstawowymi prawami człowieka, zwłaszcza prawem do życia. Jej realizacja stanowiłaby realne zagrożenie dla sumienia personelu medycznego i pacjentów, etycznych zasad wykonywania naszego zawodu. Byłaby niezgodna z Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej a także z Rezolucją Parlamentu Europejskiego z dnia 20 maja 2021 r. w sprawie odwrócenia tendencji demograficznych w regionach UE za pomocą instrumentów polityki spójności (2020/2039(INI))
Nie zgadzamy się z 324 europosłami Parlamentu Europejskiego, którzy uznają, że: „bezpieczna i legalna aborcja jest podstawowym prawem i jako taka powinna być zawarta w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która ma taką samą wartość jak traktaty UE”. Protestujemy wobec pomysłu wprowadzenia zmiany w art. 7 tej Karty, by głosił, że: „każdy ma prawo do bezpiecznej i legalnej aborcji” . Jesteśmy oburzeni propozycją PE, aby procedurę aborcji będącej w istocie morderstwem prenatalnym, dekryminalizować a zatem uznać, że nie jest przestępstwem i zabójstwem dziecka a w dodatku usunąć bariery, czyli ułatwić jej wykonanie z każdego powodu i bez powodu.
Rezolucja ignoruje prawo do życia każdego poczętego dziecka, wyraża brak szacunku dla macierzyństwa i kobiecości oraz kodeksów etyki zawodowej lekarzy. Poza tym jest atakiem na wolność sumienia personelu medycznego i rodziców. Rezolucja PE z dnia 7 października 2010 r. potwierdziła „prawo instytucji zdrowotnych do odmowy świadczenia pewnych usług, w tym aborcji”. Obecna rezolucja PE chce to prawo zakwestionować tworząc sytuację sprzeczną z prawem do sprzeciwu sumienia, zawartego w Karcie Praw Podstawowych. Przypominamy, że w prawie europejskim i międzynarodowym nie istnieje prawo do aborcji.
Zapraszamy na kolejną pielgrzymkę Apostolstwa Chorych, która odbędzie się 6 lipca 2022 roku we wspomnienie Matki Bożej Uzdrowienia Chorych. Transmisja Mszy świętej o godz. 11.00 w Programie 3 Telewizji Polskiej.
Kapelanów szpitalnych zapraszamy na kolejne już XVI webinarium w ramach programu „Bądź przy mnie”, w czwartek 23 czerwca br., w godzinach 19.30-21.00, Przypominamy, że zgłoszenia prosimy kierować na adres: spotkania_ptodm@mp.pl. Kapelanom zostanie przesłany link do spotkania na platformie Zoom. Materiały z poprzednich webinariów dostępne są na stronie: https://ptodm.org.pl/webinaria-kapelani
„Bliskość, integralność oraz dobro wspólne: wskazuję wam te trzy środki zaradcze, aby zachęcić was do kontynuowania działań w służbie chorych i całego społeczeństwa” – powiedział Papież do przedstawicieli konfederacji służby zdrowia „Federsanità”, których przyjął na audiencji w Watykanie. Zadaniem tej włoskiej organizacji jest koordynacja działań lokalnych władz i służby zdrowia w celu wyrównania szans na lepszą opiekę zdrowotną między centrum a peryferiami.
Krzysztof Ołdakowski SJ – Watykan
Ojciec Święty zaproponował trzy wskazania, które mogą pomóc różnym instytucjom skuteczniej pełnić misję opieki nad chorymi. Pierwszym z nich jest bliskość, stanowiąca antidotum na autoreferencyjność. Jeśli w ludziach, których spotykamy na oddziałach szpitalnych, w domach opieki, czy w przychodniach, potrafimy dostrzec braci i siostry, wtedy wszystko się zmienia: „opieka” staje się spotkaniem, towarzyszeniem i dzieleniem się. Bycie blisko oznacza przełamywanie dystansu, troskę o to, aby nie było pacjentów różnych kategorii, a energie i zasoby były wykorzystywane w taki sposób, by nikt nie czuł się wykluczony z opieki społecznej i zdrowotnej. Drugim antidotum wskazanym przez Franciszka jest integralność, która przeciwstawia się podejściu częściowemu. Skoro wszystko jest ze sobą połączone, powinniśmy także na nowo przemyśleć pojęcie zdrowia z perspektywy całościowej, obejmującej wszystkie wymiary osoby
„Nie umniejszając w żaden sposób wartości konkretnych kompetencji, leczenie osoby chorej oznacza uwzględnienie nie tylko schorzenia, ale także jej kondycji psychologicznej, społecznej, kulturowej i duchowej: wszystkiego. Kiedy Jezus kogoś uzdrawia, nie tylko usuwa z jego ciała chorobę fizyczną, ale także przywraca mu godność, włącza go na nowo do społeczeństwa, daje mu nowe życie. Oczywiście, tylko On może to uczynić, ale Jego postawa, Jego podejście do człowieka, jest dla nas wzorem. Całościowe spojrzenie na opiekę pomaga przeciwdziałać «kulturze odrzucenia», która wyklucza tych, którzy z różnych powodów nie spełniają określonych standardów. Dzisiejsza kultura wyklucza. To, co nie służy, jest poza. Używa i odrzuca, na wszystkich poziomach. W społeczeństwie, w którym istnieje ryzyko postrzegania chorych jako ciężaru, kosztu, musimy ponownie umieścić w centrum to, co jest bezcenne, czego nie można kupić ani sprzedać, czyli godność osoby – podkreślił Papież. – Choroby mogą naznaczyć ciało, zmącić myśli, odebrać siły, ale nigdy nie mogą przekreślić wartości ludzkiego życia, które zawsze należy chronić, od poczęcia do naturalnego końca.“
Jako trzeci środek zaradczy dla właściwej opieki nad chorymi, Ojciec Święty wskazał dobro wspólne. Również w dziedzinie zdrowia często pojawia się pokusa, aby przewagę ekonomiczną lub polityczną uzyskało kilka grup, ze szkodą dla większości społeczeństwa. Franciszek zauważył, że logika „każdy dla siebie” łatwo przekłada się na „wszyscy przeciwko wszystkim”, pogłębiając nierówności i wzmacniając konflikty. Zamiast tego powinniśmy pracować nad tym, aby każdy miał dostęp do opieki zdrowotnej i aby pozostała ona bezpłatna. Papież zaznaczył, że obcinanie środków na opiekę zdrowotną jest obrazą ludzkości.