Jedną z form działań duszpasterskich w środowisku służby zdrowia w skali kraju są organizowane na Jasnej Górze coroczne rekolekcje. Przed czwartą niedzielą maja Apelem Jasnogórskim ( z soboty na niedzielę) rozpoczyna się Ogólnopolska Pielgrzymka Służby Zdrowia, która ma charakter religijno-formacyjny i posiada duże znaczenie integracyjne. Duszpasterze diecezjalni w swoich diecezjach organizują rekolekcje i dni skupienia, proponowane w formie otwartej i zamkniętej. W celu pogłębienia formacji duchowej i intelektualnej w środowiskach medycznych, zwłaszcza miejskich, organizowane są sesje naukowe i konwersatoria dla studentów medycyny.

Dzień patronalny służby zdrowia św. Łukasza Ewangelisty obchodzony jest 18 października. Duszpasterze przez organizowanie rekolekcji, dni skupienia wspierają pracowników służby zdrowia zapoznając ich z nauką Kościoła i dbając o ich moralną i duchową formację (Papieska rada Duszpasterstwa Pracowników Służby Zdrowia. Formacja kapłańska a duszpasterstwo służby zdrowia).

W ramach duszpasterstwa służby zdrowia odbywają się comiesięczne spotkania dla Katolickich Stowarzyszeń Lekarzy i Katolickich Stowarzyszeń Pielęgniarek i Położnych. Powstanie Stowarzyszenia przyczyniło się do krzewienia zasad moralności i etyki katolickiej oraz pogłębienia znajomości dokumentów Magisterium Kościoła, szczególnie w dziedzinie bioetyki; dbałości o integrację środowiska lekarskiego wokół wartości chrześcijańskich, obrony życia ludzkiego od chwili poczęcia do naturalnej śmierci. Stowarzyszenia posiadają osobowość prawną i działają w oparciu o statut. (Istnieją w Polsce we wszystkich województwach)
Duszpasterstwo w życiu pracowników służby zdrowia kieruje się potrzebą dokształcania lekarzy i studentów omawiając podstawowe problemy etyki w medycynie. Chodzi o etykę, która wychowuje w skali zarówno indywidualnej jak i społecznej. Ważną rolę w ocenie i normowaniu etycznym postępowania lekarza odgrywa sumienie. Lekarz powinien iść za głosem sumienia, powinien zawsze postępować zgodnie ze swym sumieniem. (Kodeks etyki lekarskiej z 1991 r. Wszystko to co uznaje w pełni nauka moralna Kościoła. (Gaudium et spes nr 16).

W nauczaniu Kościoła powołanie zawodowe w ogóle, a lekarza w szczególności, posiada charakter religijny. Tym, który powołuje człowieka do życia, a później do pracy, jest Bóg. Lekarz przyrzeka uroczyście w dniu otrzymania dyplomu, „służyć życiu”. Musi sobie zatem zdawać sprawę, do czego się tym aktem zobowiązuje. (Kodeks, art. 38). W chrześcijańskiej wizji człowieka życie ludzkie od samego początku, czyli od chwili poczęcia, nosi na sobie znamię szczególnej, przekraczającej wymiary widzialnego świata, więzi z Bogiem. Lekarz, z powołania obrońca życia, nie może wykonywać zabójstwa z litości, nawet w sytuacjach, gdy proszą o to chorzy cierpiący. Lekarzowi nie wolno stosować eutanazji. (Kodeks, art. 31; Lekarze o eutanazji, Kraków, 2002).

Wyrazem nieustannej troski duszpasterskiej Kościoła o chorych i tych którzy posługują chorym jest list papieża Jana Pawła II o chrześcijańskim sensie cierpienia Salvifici doloris (1984), ustanowienie Światowego Dnia Chorego (1992) i związane z jego obchodami orędzie papieskie. Światowy Dzień Chorego ma na celu uwrażliwienie Ludu Bożego i wielu katolickich instytucji działających na rzecz służby zdrowia oraz zapewnienie lepszej opieki chorym; pomaganie im w dowartościowaniu cierpienia na płaszczyźnie ludzkiej i nadprzyrodzonej.

Duszpasterstwo służby zdrowia roztacza opiekę nad kapelanami Szpitali w Polsce i Domach Opieki Pomocy Społecznej. Posługa duszpasterska kapelana wśród ludzi chorych będąca religijno-egzystencjalnym dialogiem z człowiekiem cierpiącym, w sposób szczególny domaga się dostosowania jej form do okoliczności miejsca oraz aktualnych i często indywidualnych możliwości i potrzeb chorego. Szpital i pobyt człowieka w szpitalu w związku ze stanem zagrożenia życia i zdrowia, wymagają: potrzeby bezpieczeństwa, opieki, akceptacji, życzliwości, szacunku a szczególnie sensu życia. Aktualne pozostaną słowa z Przysięgi Hipokratesa: „abym w cierpiącym widział tylko człowieka.”
Od roku 1994 organizowane są na Jasnej Górze w Domu Pielgrzyma rekolekcje dla księży kapelanów Szpitali w Polsce i Domów Opieki Pomocy Społecznej, połączone z sesją. W programie spotkań istnieje możliwość rozmowy z doświadczonymi kapelanami, a także sposobność praktyki w niesieniu pomocy chorym. Kontakty z personelem medycznym, zwłaszcza z pielęgniarkami, mają za zadanie zarówno ułatwienie niesienia pomocy chorym, jak też ewangelizowanie bądź reewangelizowanie samych leczących. Kapelan winien sumiennie i z głęboką wiarą szafować dostępnymi mu środkami religijnymi: Mszą św., sakramentem chorych, Eucharystią, sakramentem pokuty, (zob. Dekret o posłudze i życiu kapłanów,6). Kapelan jest posłany specjalnie do niesienia pomocy chorym i umierającym w szpitalu. Dzięki ofiarnej pracy duszpasterzy Chrystus staje się obecny w samarytańskiej postawie służby zdrowia. Ludzie chorzy i cierpiący czerpią swoją siłę i pokrzepienie z posługi kapłanów, którzy ich regularnie nawiedzają.

L. Pearson.,(red.) Śmierć i umieranie. Postępowanie z człowiekiem umierającym, Warszawa 1973;
Jerzy Umiastowski (red). Umieranie a Eutanazja; Lekarze o eutanazji, Kraków 2002;
R. Kamiński i B. Drożdż. Duszpasterstwo specjalne, Lublin 1998;
St. Luft. Medycyna pastoralna. Warszawa 2002;
Karta Pracowników służby zdrowi, Watykan 1995;
Jan Paweł II. List Apostolski Salvifici Doloris. Watykan 1984;
Jan Paweł II. Enc. Evangelium vitae. Watykan 1995;
Kodeks etyki lekarskiej. Warszawa 1991, Toruń 2003;
Papieska Rada do Spraw Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Światowy Dzień Chorego. Dlaczego i jak obchodzić? Watykan 1992;
W. Terlecka. Światło życia. Częstochowa 1999;
K. Osińska. Refleksje nad etyką lekarską. Warszawa 1990;
D. Bąk. K. Szałata. Światło nadziei. Warszawa 2000;
S. Olejnik. Etyka lekarska. Katowice 1994;
W. Bołoz. Życie w ludzkich rękach. Warszawa 1997;
J. Jachimczak : W Służbie życiu. Kraków 2003.
Ks. Józef Jachimczak CM